Na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności (Dz.U. 2018 r., poz. 1716 z poźn. zmianami), z dniem 01.01.2019 r. nastąpiło uwłaszczenie gruntów zabudowanych budynkami i domami mieszkalnymi.
Według szacunków Ministerstwa Rozwoju i Technologii, na mocy ustawy niemal 2,5 miliona dotychczasowych użytkowników wieczystych – właścicieli domów i lokali mieszkalnych uzyskało prawo własności do gruntu. Był to przełom w uporządkowaniu stanu prawnego nieruchomości gruntowych. Mieszkańcy otrzymali silniejsze niż użytkowanie wieczyste – prawo własności.
Doceniając wagę i przełomowy charakter ustawy, należy jednak zwrócić uwagę, że nie wszystkie sprawy problemowe zostały w niej uregulowane. Dotyczą one głównie gruntów użytkowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe.
Najważniejsze kwestie wymagające rozwiązań legislacyjnych to:
1. Objęcie ustawowym przekształceniem gruntów, ujawnionych w odrębnych księgach wieczystych, zabudowanych garażami i innymi budynkami i urządzeniami pełniącymi rolę służebną wobec gruntów mieszkaniowych, a także terenów wykorzystywanych przez mieszkańców spółdzielni mieszkaniowych do wspólnego użytkowania (tereny rekreacyjne, sportowe, place zabaw itp.)
2. Przekształcanie w prawo własności prawa użytkowania wieczystego uzyskanego w ramach realizacji roszczeń
Po 1 stycznia 2019 r. nie oddaje się w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych na cele budownictwa mieszkaniowego. Wyjątkiem od tej zasady jest np. realizacja roszczeń
o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste spółdzielni. Niestety w świetle ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ww. ustawy, użytkowanie wieczyste ustanowione po 1 stycznia 2019 r. w wyniku realizacji roszczeń, nie podlega przekształceniu w prawo własności.
3. Regulacja stanu prawnego gruntów – ustanowienie użytkowania wieczystego na rzecz spółdzielni mieszkaniowych
Brak regulacji stanu prawnego gruntów stanowi bardzo istotny problem dla setek tysięcy mieszkańców, w tym w szczególności członków spółdzielni mieszkaniowych w Polsce, który pozostaje nierozwiązany już od prawie 30 lat. Szacuje się, że w samej Warszawie łącznie nieuregulowanych w dalszym ciągu pozostaje prawie 400 ha gruntów.
Brak uregulowania stanu prawnego nieruchomości, na których znajdują się lokale spółdzielcze, powoduje, że członkowie spółdzielni mieszkaniowych nie mogą przykładowo przekształcać posiadanych praw spółdzielczych do lokali w odrębną własność, zakładać dla posiadanych lokali ksiąg wieczystych. Tym samym utrudniony jest obrót tymi lokalami.
Problemy te od lat podnoszone były w wystąpieniach mieszkańców, spółdzielni mieszkaniowych oraz organizacji reprezentujących środowiska mieszkaniowe do organów administracji publicznej. W dniu 09.05.2022 r. do Ministra Rozwoju i Technologii wpłynęła kolejna interpelacja w sprawie rozszerzenia beneficjentów ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. W odpowiedzi na interpelację, Ministerstwo poinformowało, że w dalszym ciągu trwają analizy problematyki, a po ich zakończeniu zostaną podjęte prace nad projektem nowelizacji ustawy.
https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/interpelacja.xsp?documentId=303376A41936888BC125883E00468540
